علایم قراردادی امداد و نجات

سلام به همه دوستان
آشنایی با علایم امداد و نجات از ضروریات برنامه های جدی طبیعت گردی حرفه ای، کوهپیمایی و کوهنوردی هست. با توجه به فرا رسیدن فصل سرما به نظرم بد نیست که روی این علایم یه مروری داشته باشیم. انشالله که هیچ وقت توی هیچ برنامه ای نیاز به استفاده از این علائم نشه.

چگونه درخواست کمک کنیم؟
علایم قراردادی امداد و نجات مفهومی بین المللی در تشخیص آنها برای دریافت کمک دارند. این علایم معمولا از طریق بی سیم، نشانه های دیداری، شنیداری و تولید نور یا روشنایی از مسافتی دور قابل تشخیص هستند. علایم امداد و نجات نشان می دهند که یک فرد یا یک گروه از مردم، کشتی، هواپیما یا سایر وسایل نقلیه در معرض خطر قریب الوقوع قرار دارند و تقاضای کمک فوری دارند.
به منظور موثرتر بودن رد و بدل کردن این علایم دو فاکتور عمده در ارتباطات باید رعایت شود.
- اخطار یا هشدار علایم کمک، مداوم و رو به افزایش باشد.
- موقعیت یا وضعیت (مکان و محل) وقوع خطر، شناسایی کامل شود.
بطور مثال علامت هشدار درخشش نور در آسمان نشانه ای است بر اینکه کسی یا وسیله ای در جایی حوالی محل درخشش در معرض خطر است ولی هر یک دقیقه باید این درخشش قطع و دوباره ادامه یاید.
تشخیص علایم در خواست کمک در کوهستان بر مبنای عدد 3 (دربریتانیا عدد6) قراردارد. در این مکان ها می توان 3 شعله آتش، 3 توده سنگ بصورت مثلث، 3 سوت یا 3 بار انعکاس نور در فاصله یک دقیقه مکث و تکرار مجدد تا دریافت پاسخ، را بعنوان نشانه درخواست کمک درنظر گرفت.

این علایم می توانند بستگی به محیط اطراف انتخاب شوند مثلا" بصورت دیداری (تکان دادن یک تکه لباس یا پارچه، انعکاس نورآینه) یا بصورت شنیداری / صوتی (شلیک، سوت و از این قبیل)

برای ارتباط دیداری با هلی کوپتر وقتی که هر دو دست را بلند کنید (شکل حرف Y) مفهوم حرف "بله" یا " احتیاج به کمک است " را انتقال داده اید و وقتی که یک دست بالا و یک دست پایین باشد (حرف N) مفهوم "نه" یا "به کمک احتیاج ندارم" را منتقل نموده اید.

SOS چیست؟
حروف اختصاری SOS برای تشریح نشان بین المللی درخواست کمک مورس مورد استفاده قرار می گرفت. (...---...) این نوع درخواست کمک اولین بار توسط دولت آلمان درقوانین مخابراتی - نظامی در آوریل سال 1905 مورد استفاده قرار گرفت و تبدیل شد به استاندارد جهانی تحت توافقنامه بین المللی تلگراف بی سیم که در نوامبر سال 1906 به امضا رسید و در جولای 1908 عملا" اجرا گردید.
SOS تاسال 1999 به عنوان علامت درخواست کمک در ارتباطات بی سیم دریایی مورد استفاده قرار می گرفت تا اینکه سیستم امنیتی جهانی درخواست کمک دریایی جایگزین آن شد. هنوز هم SOS به عنوان نشان دیداری (بصری) درخواست کمک شناخته می شود. بدوا" این علامت شامل توالی مداوم "سه نقطه/سه خط تیره/سه نقطه" (...---...) بوده که همگی با هم و بدون هیچگونه فاصله اجرا می شدند. درکد بین المللی مورس سه نقطه نماینده حرف S و سه خط تیره نماینده حرف O است.

در واژگان شناسی SOS یک نشان قراردادی مورس یا پیش علامت است و شکل رسمی نوشتن آن همراه با خطی در بالای حروف است. در کاربرد عام SOS مترادف عبارت "کشتی ما را نجات دهید" Save our ship یا جان ما را نجات دهید Save our souls می باشد. از آنجا که SOS یک پیش علامت است، حروف آن اساسا" مفهوم خاصی به خودی خود ندارند و طوری انتخاب شده اند تا براحتی بخاطر سپرده شوند.
بخش عمده در هر نوع امداد رسانی حضور خود فرد در مراحل امداد و نجات، با کمک به تیم جستجوگر و هدایت آنها به سمت محل وقوع حادثه است. وقتی که امدادگرها برای جستجو به محل نزدیک می شوند یا اگر می خواهید که توجه هواپیما، ماشین یا شخصی را به خود جلب نمایید، ضروری است که زبان علایم قراردادی امداد و نجات را بدانید.
اگر از افراد باتجربه بپرسید به شما خواهند گفت که چقدر مشکل است که توجه یک هواپیما، هلی کوپتر، ماشین، قایق نجات و علی الخصوص یک فرد تنها را به خود جلب کرد. مگر اینکه شاهدی بر ماجرا وجود داشته باشد. بازمانده ای را پیدا کردن چیزی مثل جستجو برای سوزن در انبار کاه است و حتی در بهترین موقعیت، کار بسیار دشواری است.
داستان های زیادی در مورد گذشتن نیروهای امدادگر از بالای سر یا در اطراف و نزدیک مصدوم یا فرد گرفتار شده نقل قول شده که به دلیل ناتوانی و عدم آگاهی از فن ارتباط برقرار کردن، موفق به جلب توجه آنها نشده است.
بهترین روش هنگام عزیمت به سفر یا طبیعت گردی در جریان گذاشتن حداقل یک نفر در خصوص زمان بازگشت شما است تا اگر در موعد مورد نظر خبری از شما نشد برای جستجو و درخواست کمک اقدام نماید، زمان در چنین مواقعی علی الخصوص در سرما دشمن شماره یک شما خواهد بود. اگر احتیاط های فوق را نمی توانید رعایت کنید حداقل آذوقه کافی همراه داشته باشید.

ابزارهای انتقال علایم امداد رسانی می توانند در سه تقسیم بندی اولیه قرار گیرند:
1- سیگنال های پیوسته یا طولانی دستگاه های الکترونیکی، مخابره رادیویی تعیین موقعیت، نورافکن های چرخان، رادارهای انعکاس دهنده نور و سیگنال های ثابت زمینی.
2- سیگنال های دست ساز که توسط فرد بازمانده تولید می شوند ولی عملکرد مفید و پایداری دارند، البته سرعت عمل آنها بالا نیست. این سیگنال ها با تداوم بازدهی خوبی برای جلب توجه دارند، سیگنال های انعکاس نور آینه، چراغ های چشمک زن، نورلیزر، منورهای رنگی شبانه، سوت، پرچم دود و علامت با آتش در این دسته بندی قرار دارند.

3- سیگنال های کوتاه مدت عمر کوتاهی نیز دارند و عموما" چند ثانیه بیشتر طول نمی کشند مثل ترقه، شلیک هوایی و ... جستجوگران باید در موقع و جهت مشخصی آنها را تشخیص دهند. بازماندگانی که نجات پیدا می کنند معتقدند که تلاش در اعلام اینگونه علایم حاصل چندانی در بر نداشته بنابراین علیرغم محبوبیت زیادی که دارند انتخاب برتر نمی باشند.

انعکاس نور: علامت دادن با آینه یکی از قدیمی ترین و بهترین روش درخواست کمک در هر نوع شرایطی است. آینه هایی مخصوص امداد نیز وجود دارند.

در صورتی که هواپیمایی به شما نزدیک شد به هیچ وجه بیشتر از چند ثانیه به طرف کابین هواپیما اشعه نوری ارسال نکنید زیرا ممکن است باعث از بین رفتن دید خلبان شود و این حادثه ساز است. برای این کار از کد SOS استفاده نمایید. این عمل دو حسن دارد اول اینکه مفهوم پیام وضعیت بحرانی را ارسال می کند و دوم اینکه به دلیل منقطع بودن فلش های نور، آسیبی به دید خلبان وارد نمی شود.
هنگام استفاده از آینه علامت دهی، با استفاده از دست آزاد خود، به نشانه روی کمک کنید و خطی را که می خواهید علامات به آنجا ارسال شود در نظر بگیرید و در هر لحظه حرکت خورشید و موضع خود را در نظر داشته باشید.

نکته: گاهی توصیه هایی در خصوص استفاده از سی دی بعنوان آینه انعکاس دهنده نور می شود. دیده شده که برچسب هالوگرام روی یک کارت با انعکاس نور خود جان عده ای را نجات داده اما هرگز دیده نشده که سی دی با انعکاس نور خود کسی را از مرگ نجات دهد. بنابراین درکل CD برای انعکاس نور و درخواست کمک توصیه نمی شود.

شکل بالا: درخواست کمک با روش کد SOS بوسیله نور چراغ تولید صدا با ریتم و نظم خاص.

سوت زدن:
سوت زدن دربحث علایم امداد و نجات کمترین در صد توجه را به خود اختصاص داده است، هواپیمای درحال پرواز در بالای سر شما صدای آنرا نمی شنود ولی ممکن است توسط یک رهگذر یا تیم زمینی امداد و نجات شنیده شود. سوت زدن بسیار مهم تر از فریاد زدن (یک تلاش تقریبا" بی فایده) می باشد. یک سوت تا مسافت 3 تا3.5 کیلومتر و یا حتی بیشتر در طبیعت جایی که در بهترین شرایط صدای معمولی شما حداکثر یک کیلومتر و یا کمتر بستگی به محیط، به گوش می رسد، منتقل خواهد شد.

شما قادر خواهید بود برای مدت زمان طولانی تری این نوع علامت دادن را ادامه دهید زیرا قبلا" تارهای صوتی شما به اندازه کافی صدا تولید کرده است، صدای زیر، شدید و بدون خطای سوت و تکرار آن برای سه بار در هر دفعه یک علامت جهانی درخواست کمک است و به وضوح در صورتیکه کسی در محدوده تولید صدا باشد توجهش جلب خواهد شد. دو سوت به سختی موثر واقع می شود و در واقع در عملیات جستجو و نجات سبب می شود امدادگرها گمراه شوند. بهترین نوع و مارک سوت بلندترین در تولید صدا است، سعی کنید همیشه یک سوت در هر شرایطی همراه خود داشته باشید.
نکته: یک نمونه درخواست کمک صوتی با کد SOS حجم 10 کیلو بایت.

جلب توجه برای درخواست کمک:
یک رول یا نوار فلورسنت (شب نما) به رنگ نارنجی، صورتی یا آبی تیره (این رنگ در بسیاری ازمحیط ها، رنگی شاخص محسوب می شود) به عنوان پرچم یا علامت درخواست کمک می تواند به شکل حرف V یا X روی زمین پهن شود و یا از درخت آویزان شود تا مورد توجه قرار گیرد. (تکه های کوچک پارچه روی علف های کوتاه کارایی چندانی ندارند).

بهتر است که یک علامت محکم و پابرجا با یک نوار یا پارچه ایجاد کنیم تا از دورترین فاصله قابل تشخیص باشد و حرکت آن جلب توجه کند. فویل آلومینیوم نیز می تواند نظیر نوار بر وی زمین به شکل حرف V و یا X پهن شود و هر شیئ درخشان و تیره ای در کنار آن از مسافت دور قابل تشخیص خواهد بود.

دود به عنوان علامت درخواست کمک

اگر در شرایط اضطراری در طبیعت برای درخواست کمک قرار گرفته و چوب در دسترس دارید، ابتدا برای گرم کردن خود آتش روشن کنید، سپس برگ های خشک، ترکه های چوب کاج، خزه و از این قبیل لوازم جمع کنید که دوام آتش شما را بیشتر نمایند. مقدار آن آنقدر زیاد باشد تا به حد کافی تولید دود بکند. اگر نزدیک غروب است و میزان اقلامی که گفته شد محدود است می توانید تا صبح صبر کنید تا در روشنایی این کار را انجام دهید.

ولی صبح خیلی زود باید بیدار شوید. اگر تیم های جستجو و نجات از گم شدن شما اطلاع دارند با دیدن اولین علامت دود به سمت شما خواهند آمد بنابراین بسیار مهم است که به نحو مطلوب این کار را انجام دهید. وقتی که آتش روشن شد برگ های خشک را به آن اضافه کنید تا موج بزرگ و بلندی از دود ایجاد کند، دود بیشتر شانس دیده شدن شما را بیشتر می کند. مطمئن شوید که آتش در نقطه ای برپا شده که امکان دیده شدن آن از مسافت دور وجود داشته باشد.
اکثر مردم براین باورند که چنین اتفاقی برای آن ها هرگز رخ نمی دهد اما یک مقدار لوازم ساده که فضای چندانی را در کوله پشتی یا جیب شما نمی گیرد در مواقعی مرز بین زندگی و مرگ را در شرایط سخت تعیین می کند و بسیار سودمند خواهد بود که جایی برای حمل این لوازم در نظر بگیرید مثل پنبه آغشته به نفت یا سایر مواد سوختنی، چند تکه در شب روشن کردن سه شعله آتش بافاصله کافی یا به شکل مثلث موجب جلب توجه امدادگرهای هوایی خواهدشد.

عدد سه همانطور که قبلا" توضیح داده شد شماره ای است قراردادی برای درخواست کمک مثل سه سوت، سه توده از لوازم با فاصله کافی، سه شعله آتش و ... که از زمان ایجاد علامت قدیمی مرسوم بوده است.

درخواست کمک با کمک حرکات دست

کدها و علایم:
وقتی که با علایمی نظیر انعکاس نور آینه، سوت، دود، آتش ، تولید سر و صدا، جلب توجه با وسایل درخشان و... موفق شدید موقعیت خود را به امدادگرها اعلام کنید، حالا لازم است که اطلاعات بیشتری به آنها بدهید، بسیار موثر و مفید است که بجای یک پیام طولانی، شکلی از یک علامت را ایجاد کنید، بنابراین علایم زیر را که هر خلبانی آنرا می شناد به خاطر بسپارید:
۱- نیاز به کمک
۲- نیاز به کمک پزشکی
۳- نه (منفی)
۴- بله (مثبت)
۵- جهت پیشروی
علایمی که در جدول بالا به نمایش گذاشته شده مفهومی بین المللی دارند، این علایم را بر روی سطحی به فاصله حداقل یک متر پهنا و شش متر طول ایجاد کنید، اگر اندازه علایم بزرگتر شد، نسبت 6 به1 را رعایت کنید. اطمینان حاصل کنید که علامت با زمینی که بر روی آن ایجاد می شود تمایز آشکاری داشته باشد، آنرا در مکانی باز ایجاد کنید تا از هوا به راحتی قابل تشخیص باشد.

علایم بدنی:
وقتی که هواپیما به شما نزدیک شد تا آنجا که خلبان براحتی قادر به دیدن شما باشد با حرکات بدن یاحالت هایی که ایجاد می کنید پیامی را به او برسانید.

توضیحات جدول بالا از سمت چپ:
1- می توانید کمی جلوتر بروید اگر امکان دارد کمی تامل کنید.
2- اینجا فرود آیید (جهت نشستن را نشان دهید).
3- نیاز به کمک مکانیکی یا قطعه دارید (تاخیر زیاد).
4- همه چیز روبراه است (منتظر نباشید).
5- اینجا فرود نیایید.
6- ما را بکشید بالا.
7- استفاده از علامت فرود افتادن.
8- تایید (بله).
9- منفی (نه).
10- پیام گیر ما کار می کند.
11- نیاز به کمک پزشکی فوری داریم.

علامت در خواست کمک Mayday
Mayday یک کد اورژانسی و واژه ای است که درسطح بین المللی بعنوان علامت درخواست کمک در ارتباطات رادیویی مورد استفاده قرارمی گیرد. اعلام این علامت سه بار پشت سرهم (Mayday Mayday Mayday) صورت می گیرد تا با دیگر صداها و عبارت های مشابه در شرایط آلودگی صوتی و پارازیت اشتباه گرفته نشود.

اعلام شرایط Mayday
وضعیت Mayday وقتی است که در آن یک وسیله نقلیه زمینی، هواپیما یا یک انسان در خطر قریب الوقوع قرار داد و نیاز به کمک فوری است، شرایطی که از این علامت استفاده می شود مثل آتش سوزی، انفجار و فرورفتن در آب است. در آمریکا اعلام دروغین Mayday موجب شش سال زندان و پرداخت جریمه 250،000 دلار خواهد شد.
Mayday فقط یکی ازکلمات بیشماری است که درسطح بین المللی به عنوان یک کد رادیویی برای اعلام اطلاعات حیاتی هنگام مواجهه با خطر مرگ مخابره می شود.